Responsive web design: Khái niệm & ứng dụng

Sự phát triển nhanh chóng của các tablet pc và mạng 3G đặt ra một yêu cầu chính đáng cho những người thiết kế web: giao diện trang web phải thích nghi được trên từng loại thiết bị dù cho người đó dùng Iphone, iPad, netbook, BlackBerry, Kindle hay những chiếc điện thoại di động có màn hình nhỏ. Và trong 5 năm tới sẽ còn rất nhiều thiết bị được đưa ra thị trường với vô vàn các ràng buộc mới và nhiều kích thước màn hình khác nhau, bài toán này sẽ làm những người thiết kế tiếp tục đau đầu trong thời gian sắp tới.

Phát triển nhiều phiên bản khác nhau cho từng thiết bị?

Rõ ràng đó không phải là một lựa chọn tốt, bởi với vô vàn các thiết bị hiện tại đã khiến chúng ta phải mệt mỏi để hỏ trợ từng đấy thiết bị chưa tính đến những năm sau khi “thời của tablet” lên đến đỉnh điểm.

Vậy bạn phải hy sinh một lượng người dùng trên một vài loại thiết bị nào đó hay có còn một lựa chọn nào khác?

Responsive web design (tạm dịch thiết kế thích nghi) là một khái niệm khuyến cáo những người thiết kế và người phát triển phải đáp ứng và thích nghi được với môi trường (hay thiết bị) của người dùng về kích thước màn hình, platform, trạng thái xoay hay đứng.

Khái niệm về Responsive web design

Trong ngành thiết kế responsive architecture không phải là khái niệm xa lạ, bạn có bao giờ để ý đến những cánh cửa tự động đóng mở, nó sẽ tự động mở ra một khoảng không gian vừa đủ cho một người hoặc nhóm người bước vào. Một hệ thống điều chỉnh điều hòa và ánh sáng tự động điều tiết nhiệt độ và ánh sáng tùy theo số lượng người đang có trong phòng…

Responsive web design không phải là ý tưởng hoàn toàn mới, nó kế thừa và tương tự như responsive architecture, trang web khi được thiết kế phải có khả năng tự động điều chỉnh để thích nghi với nhiều nhóm người sử dụng khác nhau.

Hiển nhiên một điều chúng ta không thể dùng một cảm biến hoặc một chip thông minh như cách mà người ta làm khi xây dựng cửa tự động hay hệ thống nhà thông minh. Chúng ta phải nhìn nhận nó một cách khá trừu tượng. Hiện tại, một vài ý tưởng đã được sử dụng: fluid layout, media queries và script có thể định dạng lại trang web và mark-up khá tốt.

Bạn cũng nên nhớ rằng responsive web design không chỉ là việc tùy chỉnh cho phù hợp với kích thước màn hình và resize lại hình ảnh, nó mở ra một cách nghĩ hoàn toàn mới về thiết kế. Chúng ta sẽ lướt qua những ý tưởng đã được sử dụng và những ý tưởng đang còn nằm trên bàn giấy.

Độ phân giải màn hình

Càng nhiều thiết bị, càng nhiều độ phân giải khác nhau, sự phổ biến của những thiết bị như iPhone, iPad và các smartphone có thể chuyển từ dạng xem ngang và đứng một cách nhanh chóng.

Thêm nữa khi thiết kế cho cả màn hình nằm ngang và màn hình đứng, chúng ta phải tính đến hàng trăm kích thước màn hình khác nhau. Ta có thể nhóm một số kích thước lại với nhau và thiết kế cho từng nhóm một, và thiết kế riêng cho từng nhóm này nếu cần thiết. Bên cạnh đó bạn cũng phải biết rằng khá nhiều người dùng không bao giờ maximize trình duyệt của mình.

Flexible layout

Một vài năm trước, khi flexible layout còn là thứ gì đó xa xỉ đối với website. Thứ duy nhất flexible trong thiết kế là số lượng cột và text. Ảnh có thể dễ dàng làm “vỡ” cấu trúc website. Việc thiết kế trên một khoảng kích thước tính bằng pixel khiến người thiết kế lúng túng khi trang web chuyển giữa các kích thước khung hình khác nhau.

Hình ảnh cần phải được tự động điều chỉnh và không được phép làm vỡ cấu trúc website, vì ta không làm một sản phẩm in ấn. Khi kích thước ảnh không bị fix ở một giá trị nào đó, nó mang lại nhiều lợi ích hơn mong đợi, ý tưởng tuyệt vời cho những những thiết bị có thể xoay ngang và đứng.

Trang web trên được thiết kế bằng cách sử dụng markup một cách thông minh, fluid grid, fluid image. Có thể tham khảo thêm những bài viết sau

• Hiding and Revealing Portions of Images
• Creating Sliding Composite Images
• Foreground Images That Scale With the Layout
• Flexible Web Design: Creating Liquid and Elastic Layouts with CSS (book), Zoe Mickley Gillenwater

Filament Group’s Responsive Images

Kỹ thuật này được giới thiệu bởi Filement Group, theo đó thay vì resize lại hình ảnh, sẽ load hẳn một ảnh khác khi cần, cách này có thể tiết kiệm được việc load ảnh lớn không cần thiết với các thiết bị nhỏ.

<img src="smallRes.jpg" data-fullsrc="largeRes.jpg">

Media Queries

CSS 3 vẫn hỗ trợ đầy đủ media type từ CSS2.1 như screen, print, handheld, và đã bổ sung khá nhiều khai báo mới như max-width, device-width, orientation, color. Mai mắn thay những thiết bị chạy android, ipad đều không sử dụng trình duyệt IE!!! nên bạn an tâm khi sử dụng những thuộc tính css 3.

Ẩn hoặc hiển thị nội dung

Rõ ràng việc chỉ hiển thị những nội dung thật sự cần thiết trên những thiết bị có kích thước nhỏ là cần thiết, kinh nghiệm cho thấy trên các thiết bị di động bạn chỉ nên có một thanh navigation đơn giản, nhấn mạnh nội dung, xem dạng list niều dòng tốt hơn là chia thành nhiều cột

Touchscreen vs. Cursors

màn hình cảm ứng ngày càng phổ biến. Những thiết bị có màn hình cảm ứng thường có kích thước nhỏ, rõ ràng bạn phải thấy được rằng việc tương tác qua ngón tay cần một khoảng không gian lớn hơn như khi dùng chuột, màn hình cảm ứng cũng chẳng hề có trạng thái hover khi gì bạn chỉ có chạm và chạm